واکسنهای سه‌گانه و دوگانه را در ۸–۰ درجه سانتی گراد (طبقه فوقانی یخچال) و دور از نور نگهداری می‌نمایند این واکسنها نباید یخ بزند زیرا در اثر یخ زدن و بازشدن، تزریق واکسن ایجاد واکنشهای شدید و مزاحم خواهد نمود. این واکسنها معمولاً در جعبه‌های محتوی دو یا سه آمپول ۰/۵ میلی‌لیتری یا در شیشه‌های ۵ تا ۱۰ میلی‌لیتری عرضه می‌گردد.
واکسنهای سه‌گانه و دوگانه به اندازه ۰/۵ میلی‌لیتر بصورت تزریق عضلانی، تجویز می‌شود. 'واکسنهای سه‌گانه و دوگانه' بزرگسالان و خردسالان را باید حتماً به شکل داخل عضلانی و عمیق تزریق کرد زیرا تزریق این نوع واکسنها در زیر جلد یا داخل جلد می‌تواند موجب تحریک موضعی، تشکیل گرانولوم، نکروز بافتی و بروز آبسه استریل شود. قبل از مصرف شیشه واکسن را خوب تکان دهید تا واکسن کاملاً یکنواخت گردد.
به دنبال تزریق واکسن توأم عوارض موضعی ا ز قبیل قرمزی محل تزریق، حساسیت موضع، و گاهی واکنشهای عمومی مانند تب، سر درد، و گاهی ظهور بثوراتی در سطح بدن مشاهده می‌شود اما این واکنشها به زودی مرتفع می‌گردند. در موارد نادری به دنبال تزریق واکسن توأم ضد دیفتری- کزاز ناراحتیهای کلیوی و عصبی دیده شده است. در چنین حالاتی تزریقهای بعدی انجام نمی‌گیرند. بایستی همواره آدرنالین یک در هزار در دسترس تزریق کنندگان واکسن باشد تا اگر عارضه آنافلاکسی پیش آمد بلافاصله بمصرف برسد.
در کودکان تب دار یا مبتلا به بیماریهای حاد تا رفع تب و بیماری تزریق واکسن را به عقب می‌اندازند. در مورد کودکان مبتلا به آلرژی شدید یا ضایعات و عوارض مغزی و عصبی مایه کوبی با احتیاط و با نظر پزشک کودکان انجام گیرد. به کودکان پس از سن شش سالگی و به نوجوانان اگر مایه کوبی توأم ضرورت یابد باید حتماً واکسن ویژه بزرگسالان تزریق شود. چون در این گروه سنی واکسن خاص کودکان عوارض جنبی نسبتاً شدیدی به علت مقدار بیشتر پادتن ضد دیفتری که در آن وجود دارد ایجاد می‌شود.
اگر پس از تزریق واکسن سه‌گانه، درجه حرارت بدن کودک بالاتر از ۴۰ درجه سانتی گراد (زیر بغل)، گریه مداوم بیش از سه ساعت که قابل آرام کردن نباشد ویا تشنج ظرف ۷۲ ساعت رخ دهد در نوبت‌های بعدی به جای واکسن سه‌گانه باید واکسن دوگانه خردسالان تزریق گردد. همچنین برای ایمن‌سازی کودکان بیش از شش سال و نوجوانان و بزرگسالان از واکسن توأم ویژه استفاده می‌نمایند. بعد از۶ سال تمام (۶سال و۱۱ماه و۲۹روز) تزریق واکسن سه‌گانه ممنوع است وباید از واکسن دوگانه ویژه بزرگسالان استفاده شود. برای ایمن‌سازی کودکان زیر شش سال بر ضد بیماریهای دیفتری و کزاز از واکسن توأم دیفتری- کزاز ویژه خردسالان استفاده می‌شود. واکسن ویژه نوجوانان و بزرگسالان ترکیبی شبیه واکسن کودکان دارد، تنها مقدار نوکسوئید دیفتری آن به دو واحد فلوکولان تقلیل یافته است.
واکسن دوگانه یا توأم نیز حاوی واکسن برای دو بیماری دیفتری و کزاز می‌باشد و در سنین بالای ۶ سال و در کودکان حساس به واکسن سه‌گانه از این استفاده می‌شود. ترکیب واکسن دوگانه نیز مثل واکسن سه‌گانه است با این فرق که عامل ضد سیاه سرفه را ندارد.
با تزریق این واکسن قرمزی، سفتی، تورم یا بثورات پوستی همراه با تب که معمولاً زود گذر هستند مشاهده می‌شود. در موارد نادری ناراحتیهای کلیوی به دنبال تزریق این واکسن دیده شده است. همچنین ناراحتیهای مغزی قابل توجهی که ناشی از تزریق جزء سیاه سرفه این واکسن سه‌گانه است به ندرت ذکر شده، اگر ناراحتی عصبی یا تشنجی کودک ظرف ۲ روز پس از تزریق مشاهده شود، نشان ایجاد ناراحتی به علت واکسن سیاه سرفه است در این صورت دنباله ایمن‌سازی را با واکسنهای دوگانه ضد دیفتری، کزاز خردسالان یا بزرگسالان بسته به سن شخص ادامه می‌دهند و به این کودک دیگر واکسن سیاه سرفه نباید تزریق شود. بایستی همواره آدرنالین (با دز یک در هزار) در دسترس تزریق کنندگان باشد تا اگر عارضه آنافیلاکسی پیش آمد، بلافاصله به مصرف برسد.
برای ایجاد ایمنی اساسی و پایه‌ای سه تزریق نیم میلی‌لیتری به فاصله ۴ تا ۸ هفته انجام می‌گیرد و چهارمین تزریق یک سال بعد صورت می‌پذیرد. از تزریقهای یادآور ۵ سال یک بار از واکسن توأم ضد دیفتری- کزاز خردسالان یا بزرگسالان، بسته به سن شخص استفاده به عمل می‌آید.
تزریق واکسن سه‌گانه در کودکان دارای ضایعات مغزی پیشرونده ممنوع است و باید به آنها واکسن دوگانه خردسال تزریق کرد. همچنین این واکسن برای کودکانی که سابقه بیماریهای مزمن چرکی، ناراحتیهای عصبی، تشنج، ضایعات مغزی یا سابقه خانوادگی بیماریهای عصبی را دارند تجویز نمی‌گردد. در هر یک از این موارد، پزشک متخصص بیماریهای کودکان باید شخصاً تصمیم به استفاده از واکسن را بگیرد.
به کودکان تب‌دار یا مبتلا به بیماریهای حاد، واکسن سه‌گانه ضد دیفتری – کزاز و سیاه سرفه تا رفع تب و بیماری، تزریق نمی‌شود. بعد از ۶سال تمام (۶سال و۱۱ماه و۲۹روز) تزریق واکسن سه‌گانه ممنوع است و باید از واکسن دوگانه ویژه بزرگسالان استفاده شود.
هر دز واکسن در حجم ۰/۵ میلی‌لیتر محتوی مواد زیر است:
توکسوئید دیفتری: ۱۵ واحد فلوکولان توکسوئید کزاز: ۱۰ واحد فلوکولان واکسن ضد سیاه سرفه: ۴ واحد بین‌المللی محافظت کننده فسفات آلو مینیوم :(بر مبنای یون فلز)۰/۳ تا ۰/۶ میلی‌گرم تیومرسال: ۱٪
واکسن سه‌گانه یا ثلاث که واکسن سه بیماری دیفتری، کزاز و سیاه سرفه می‌باشد، برای ایمن‌سازی نوزادان و کودکان بین سنین ۶ هفته‌ای تا ۶ سالگی به مصرف می‌رسانند. واکسن سه‌گانه محتوی محلولهای تصفیه و تغلیظ شده توکسوئید دیفتری و توکسوئید کزاز و باکتری کشته شده سیاه‌سرفه هست که بر فسفات آلومینیوم در حال تولید جذب شده است. تیومرسال به عنوان ماده نگه دارنده به نسبت یک در ده هزار به محصول اضافه شده است. استفاده از فسفات آلومینیوم بدان جهت است که با تأخیر جذب واکسن در بدن قدرت ایمنی‌زایی آن افزونتر می‌شود.
تعداد صفحات :1
روش نگهداری واکسنهای سه‌گانه و دوگانه
به وبلاگ خود خوش امدید